Belarmino y las disputas «de auxiliis»

Acerca de un manuscrito inédito sobre la ciencia media

Autores/as

DOI:

https://doi.org/10.14422/ee.v97.i380.y2022.006

Palabras clave:

predeterminación, providencia divina, libre albedrío, gracia, omnisciencia, Inquisición, antropología teológica

Resumen

Para conmemorar el cuarto centenario del fallecimiento de san Roberto Belarmino, prestamos atención a su significativa contribución a la controversia de auxiliis. Se indican los hitos principales de su intervención en esta polémica: la censura interna que Belarmino hizo de la Concordia de Molina para Aquaviva, así como algunos detalles de su relación con Clemente VIII. Compuso diversos opúsculos a propósito de estas discusiones que están en su mayoría ya publicados. Aquí transcribimos un manuscrito inédito redactado en los últimos años de las Congregaciones de auxiliis. Se trata de un informe para Paulo V sobre el conocimiento divino de los futuros condicionados. Esta cuestión proporciona a Belarmino una oportunidad más para criticar la doctrina de la predeterminación física. Dicha tesis era, para él, una doctrina más peligrosa que las afirmaciones erróneas que incluso el cardenal jesuita reconocía en la Concordia.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Citas

Alvarez, Didacus. De auxiliis divinae gratiae et humani arbitrii viribus, et libertate, ac legitima ius cum efficacia eorundem auxiliorum concordia. Romae: S. Paulinus. 1610.

Astrain, Antonio. Historia de la Compañía de Jesús en la asistencia de España. Madrid: Razón y Fe, 1909‑1913.

Báñez, Domingo. Predestinación y libertad. Escritos en torno a la controversia de auxiliis. Pamplona: EUNSA, 2021.

Belcarius, Franciscus. Concio sive libellus, aduersus impium Caluini ac Caluinianorum dogma, de infantium in matrum vteris sanctificatione: in quo pleráque alia Caluini etiam dogmata expenduntur. Parisiis: C. Fremy, 1566.

Bellarminus, Robertus. De controversiis Christianae fidei, aduersus huius temporis Haereticos. Vol. 1, Opera omnia. Neapoli: J. Giuliano, 1856.

Beltrán de Heredia, Vicente. Domingo Báñez y las controversias sobre la gracia. Madrid: CSIC, 1968.

Brodick, James. Robert Bellarmine. London: Longmans, Green, 1950.

Brodick, James. Robert Bellarmine. Saint and Scholar. London: Burns & Oates, 1961.

Broggio, Paolo. “Difendere una dottrina, difendere un ordine: Francisco Suárez, Roberto Bellarmino e Claudio Acquaviva di fronte al molinismo (1594‑1607)”. Krypton 1 (2013): 24‑33.

Döllinger, Johannes J. I. von, y Franz H. Reusch. Die Selbstbiographie des Cardinals Bellarmin. Bonn: P. Neusser, 1887.

Galeota, Gustavo. “Belarmino, Roberto”. En Diccionario histórico de la Compañía de Jesús, dirigido por Charles E. O’Neill y Joaquín M.ª Domínguez, vol. 1, 387‑390. Madrid: Universidad Pontificia de Comillas, 2001.

Henriquez, Enrique. Summa Theologia Moralis. Venetiis: Iuntas, 1596.

Le Bachelet, Xavier‑Marie. Bellarmin avant son cardinalat, 1542‑1598: correspondance et documents. Paris: G. Beauchesne, 1911.

Le Bachelet, Xavier‑Marie. Auctarium Bellarminianum. Supplément aux OEuvres du Cardinal Bellarmin. Paris: Beauchesne, 1913.

Lemos, Thomas de. Panoplia gratiae seu De rationalis creaturae in finem supernaturalem gratuita diuina suaui‑potente ordinatione, ductu, medijs, liberoque progressu dissertationes theologicae. Leodii: C. Landas, 1676.

Lemos, Thomas de. Acta Omnia Congregationum ac Disputationum quae coram SS. Clemente VIII et Paulo V Summis Pontificibus sunt celebratae in causa et controversia illa magna de auxiliis divinae gratiae. Lovanii: A. Denique, 1702.

Llorca, Bernardino. “El P. Suárez y la inquisición en 1594”. Gregorianum 17 (1936): 3‑52.

López Molina, Antonio M. “Causalidad y libertad en Suárez y en la polémica de auxiliis”. Logos. Anales del Seminario de Metafísica 3 (2001): 67‑100.

López Molina, Antonio M. “Francisco Suárez: Metafísica y libertad en la polémica de auxiliis”. En Pensamiento filosófico español, dirigido por Manuel Maceiras Fafián, vol. 1, 267‑335. Madrid: Síntesis, 2002.

Mendoza, Alphonsus. Quaestiones quodlibeticae, et relectio theologica de Christi regno ac dominio. Salmanticae: M. Serranus de Vargas, 1588.

Meyer, Livinus de. Historiae controversiarum de divinae gratiae auxiliis. Antuerpiae: P. Jacobs, 1705.

Molina, Luis de. Liberi arbitrii cum gratiae donis, divina praescientia, providentia, praedestinatione et reprobatione concordia. Olyssipone: Riberius, 1588.

Morales, Martín M. “La herencia escondida: las huellas documentales de Roberto Bellarmino en la Pontificia Universidad Gregoriana”. Gregorianum 102 (2021): 595‑616.

Motta, Franco. Bellarmino. Una teologia politica della Controriforma. Brescia: Morcelliana, 2005.

Motta, Franco. Roberto Bellarmino. Teologia e potere nella Controriforma. Milano: Il sole 24 ORE, 2014.

Muñoz, Vicente. Zumel y el molinismo. Informe del P. Francisco Zumel, mercedario, sobre las doctrinas del P. Luis Molina S.J. presentado en julio de 1595. Madrid: Estudios, 1953.

Ocaña García, Marcelino. Molina (1535‑1600). Madrid: Ediciones del Orto, 1995.

Pedretti, Irene. “Epistolae Bellarmini cardinalis: Indexes”. Fecha de la última modificación 3 de marzo de 2016. Consultado el día 7 de julio de 2021. https://archiviopug.org/2016/03/03/epistolae-bellarmini-cardinalis-indexes/

Pighius, Albertus. De libero hominis arbitrio et diuina gratia. Coloniae: M. Nouesianus, 1542.

Pontificia Università Gregoriana. “Epistolae Bellarmini Cardinalis”. Fecha de la última modificación 28 de octubre de 2019. Consultado el día 7 de julio de 2021. https://gate.unigre.it/mediawiki/index.php/Epistolae_Bellarmini_Cardinalis

Rábade Romeo, Sergio. Francisco Suárez (1548‑1617). Madrid: Ediciones del Orto, 2000.

Rai, Eleonora. “The ‘Odor of Sanctity.’ Veneration and Politics in Leonard Lessius’s Cause for Beatification (Seventeenth‑Twentieth Centuries)”. Journal of Jesuit Studies 3 (2016): 238‑258. https://doi.org/10.1163/22141332-00302004

Schneemann, Gerhard. Die Entstehung der thomistisch‑molinistischen Controverse. Freiburg im Breisgau: Herder, 1879.

Schneemann, Gerhard. Weitere Entwickelung der thomistisch‑molinistischen Controverse. Freiburg im Breisgau: Herder, 1880.

Scorraille, Raoul de. François Suárez, de la Compagnie de Jésus. Paris: P. Lethielleux, 1912.

Stegmüller, Friedrich. Geschichte des Molinismus. Münster: Aschendorff, 1935.

Thomas Aquinatis. Summa totius theologiae D. Thomae de Aquino cum elucidationibus formalibus per F. Seraphinum Capponi, accederé porrò luculentissima, subtilissimaque Commentaria Reverendissimi D. Thomae de Vio Caietani. Venetiis: F. de Franciscis Sensesis, 1596.

Thomas Aquinatis. Opera Omnia iussu impensaque Leonis XIII. Romae: S. C. de Propaganda Fide, 1882‑2014.

Torrijos Castrillejo, David. “La providencia en san Alberto Magno”. Espíritu 66 (2017): 275‑302.

Torrijos Castrillejo, David. “Suárez y la premoción física”. Cuadernos salmantinos de filosofía 44 (2017): 71‑94.

Torrijos Castrillejo, David. “Un manuscrito inédito de Domingo Báñez: respuesta del P. Báñez a un informe de los PP. Jesuitas acerca de las ‘tesis de Alcalá’ (si es de fe o no que este hombre sea el Romano Pontífice)”. Revista española de Teología 79 (2019): 93‑126.

Torrijos Castrillejo, David. “Báñez frente a Suárez acerca de la libertad”. Bajo palabra 25 (2021): 179‑199.

Torrijos Castrillejo, David. “¿Qué fue la ‘segunda’ escuela de Salamanca? A propósito de su deriva metafísica y la disputa de auxiliis”. En ¿Qué es la escuela de Salamanca?, dirigido por Simona Langella, y Rafael Ramis Barceló, 357‑392. Madrid: Sindéresis, 2021.

Tutino, Stefania. Empire of Souls: Robert Bellarmine and the Christian Commonwealth. New York: Oxford UP, 2010.

Vansteenberghe. Edmond. “Molinisme”. En Dictionnaire de Théologie Catholique, dirigido por Jean M.A. Vacant, 10/2:2094‑2166. Paris: Letouzey et Ané, 1936.

Zumel, Francisco [Franciscus Çumel]. Commentaria in Primam Partem Sancti Thomae Aquinatis. Salmanticae: P. Lassus, 1585‑1586.

Zumel, Francisco [Franciscus Çumel]. Commentaria in Primam Partem Sancti Thomae Aquinatis. Salmanticae: I. Ferdinandus, 1590.

Descargas

Publicado

2022-02-02

Cómo citar

Torrijos Castrillejo, David. «Belarmino Y Las Disputas “de auxiliis”: Acerca De Un Manuscrito inédito Sobre La Ciencia Media». Estudios Eclesiásticos. Revista de investigación e información teológica y canónica 97, no. 380 (febrero 2, 2022): 181–215. Accedido abril 16, 2024. https://revistas.comillas.edu/index.php/estudioseclesiasticos/article/view/17045.

Número

Sección

Estudios